درباره سدها

 

سدهای سنگی

 

         سدهای سنگی سدهایی هستند که عمدتا از سنگ (توده سنگی) تشکیل یافته اند بدیهی است همان طوری که میدانیم توده سنگی باید به نحوی غیر قابل نفوذ باشد یعنی دارای پرده غیر قابل نفوذ باشد که در این نوع سدها پرده فوق را در بالا دست سد و در شیروانی بالا دست قرار می دهند.

         ساختمان این نوع سدها در جاهایی که ساختن سایر انواع سدها امکان پذیر نباشد و همچنین معدن سنگ مناسب در محل باشد نیز مورد پیدا می کند.این نوع سدها معمولا در بست سنگی اجرا می شوند منتها آن شرایط و مقاومت زیاد بستر سنگی را که برای سدهای بتنی مورد لزوم است،در اینجا موردی ندارد.من باب مثال این نوع سدها (سنگی) را می توان در بستر سنگ شیست بنا نهاد ولی برای سد بتنی (پس از بررسی نتایج آزمایشگاهی بر روی نمونه های سنگی) این کار ممکن است خالی از اشکال نباشد.بستر سنگی باید عاری از گسل و غیره باشد و مواد شن و ماسه و غیره از بستر سنگی بر داشته شود.سدهای سنگی معمولا دارای سه قسمت متمایز و عمده زیر می باشند:

الف) توده سنگ لاشه با ابعاد بزرگ (ریخته شده در قشر برروی هم)

ب) قشر سنگ چین در بالادست قسمت قبلی (منظم و کوبیده شده)

ج) پرده آب بند که بر روی قشر سنگ چین قبلی سوار است که در این حالت تیز مانند سایر سدها (سدهای خاکی) پرده آب بند باید در زیر سد از حرکت آب جلوگیری کند لذا همان اصول حرکت آب در زیر سد (فرمول دارسی) مطرح است.

         ضمناً در سدهای مدرن که امروزه بیشترین کاربرد را دارند ساختمان این چنین است که در این نوع سد مسئله لغزش مطرح نیست چه مقاومت برشی (خیلی زیاد) سطوح سنگ و همچنین پرده آب بند در بالا دست مسئله ای را مطرح نمی کند.ضخامت تاج سد و ارتفاع آزاد روی دریاچه سد بر اساس همان اصول و فرمول های گفته شده در سدهای خاکی است.

 

مشخصات مقطع ساختمانی سدهای سنگی:

         ضخامت قشر بتن مسلح در بالا دست معمولا 50-30 سانتیمتر (و احیاناً کمی بیشتر) است که در جهت عمودی و افقی با آهن گرد (یا تور) مسلح شده است مقداردرصد آهن فوق نعمولا 5/0 درصد در جهت عمودی7/0 درصد افقی است.همچنین بتن فوق به منظور داشتن ضریب قابلیت نفوذ حداقل باید دارای دانه بندی پیوسته باشد تا حد اکثر مخصوص و حداکثر اتلاف گرادیان را داشته باشد.

 

مزیت سدهای سنگی:این نوع سدها (سد سنگی)در مناطق زلزله خیز مناسب می باشد چه در اثر زلزله مواد سنگی فوق بر روی هم میغلتند و بزرگترین ضایعه ای که ممکن است پیش آید امکان ترک خوردن پرده آب بند بالا دست است.

         این مزیت سدهای سنگی امروز شناخته شده است و از این نوع سدها در تمام دنیا (حتی در حال حاضر) ساخته می شود.سد قشلان در کردستان یکی از انواع سدهای سنگی است.

 

مشخصات اجرایی سدهای سنگی

         یکی از مسائل عمده در سدهای سنگی مسئله اجرای سد سنگی است و در بعضی از مواد اجرای آن خالی از اشکال نیست.مثلا اجرای پوشش بتنی در روی سطح شیب دار برای پیمانکار کم تجربه در این نوع کار خالی از اشکال نیست.

سد های خاکی

         سد های خاکی از توده غیر قابل نفوذی تشکیل شده اند که در جهت عمد بر جریان رودخانه در محل مناسبی به منظور (یا منظور های) معینی احداث می شوند توده فوق باید:

1- تعادل خود را در حالات مختلف (خشکی و پر آبی رود خانه ) و فصول مختلف (از نظر اقلیمی ) حفظ نماید.

2- به عنوان مخزن و منبع آب ، غیر قابل نفوذ (نشت) باشد. 

         با تعاریف فوق می توان به این نتیجه رسید که در سد های خاکی هرگز نباید آب در یاچه از آن سرریز شود چه سرریزی آب دریاچه از روی سد با ضایعات بزرگ و جبران ناپذیر همراه خواهد بود.لذا طغیانگیر این سدها باید قادر به تخلیه طغیان های استثنایی (10000 ساله در مورد سد های مخزنی بزرگ و پروژه های مهم)  باشد.

         مواد خاکی مقطع این سدها صددرصد خاک بر داری و یا خاک قرضه نیست و باید به منظور حصول مشخصات مورد لزوم با مواد خاکی و سنگی سایر قرضه ها (یا معادن)به نسبت های معینی اختلاط یابد.

 

الف)بستر سدهای خاکی

         در بستر های سنگی سالم ، سد خاکی را می توان بدون هیچ مشکلی بر روی آن پیادا نمود ولی در صورتی که بستر فوق دارای شکاف و یا ترک هایی ( گسل) باشد در این صورت باید مطالعات زمین شناسی کافی برای آن انجام گیرد تا وضعیت و عمق شکاف ها مشخص شود. در این نوع زمین ها معمولا با تزریق سیمان (تحت فشار) قابلیت نفوذ آب در زیر سد را تا حد قابل قبولی کم می کنند. در زمین های غیر قابل نفوذ (رسی و یا عمدتا رسی) مسلما حرکت آب در زیر سد نباید مشکل عمده ای باشد ولی مشکل عمده دیگر وجود دارد و آن مشکل عدم امکان بارگزاری سریع در این نوع زمین ها است که مدت زمان ساختمان سد را طولانی تر از سایر زمین ها می کنند.دلیل این مطلب ذیلا بیان خواهد شد.(Pore water-pressure)

        

ب)مسئله فشار آب در داخل فضای بین ذراتی رس    Pore water-pressure

           خاک رس اصولا با ذراتی به درشتی بسیار ریز تشکیل یافته که فضای آن را معمولا آب پر می کند و به مرور که تحت فشار نیرو های وارده (سربار) فشرده می شود،آب فضای بین ذراتی فشرده تر شده و به مرور (در صورت داشتن زمان کافی) از آن بیرون کشیده می شود.به عبارت دیگر مقاومت فشاری یک مقطع عمودی در مصالح فوق ترکیبی از مقاومت سطح آب (فضای بین ذراتی) و مقاومت ذرات رس است.

 

ج)انواع سد های خاکی

         سد های خاکی را بر حسب فرم و مصالح مقطع عرضی سد به سه دسته تقسیم می کنند.

1.سدهای خاکی با توده همگن   embankment           Homogeneous

 2.سدهای خاکی با لایه های (مایل) مختلفZoned embankment

3.سدهای خاکی با پرده غیر قابل نفوذCored embankment

 

 

1.    سد های خاکی با توده همگن:

این نوع سد ها از یک توده همگن که قسمت عمده آن رس و سیلیت (به تناسبی که نتایج آزمایشات مکانیک خاک آنرا برای غیر قابل نفوذ بودن تاید می کنند) می باشد،تشکیل شده است.

    2.سدهای خاکی با لایه های مختلف:

         اگر چه مصالح مختلف (به وفور)در محل کارگاه وجود داشته باشد در این صورت سد خاکی با لایه های مختلف مطرح شده و ممکن است اقتصادی تر از سایر انواع آن نیز جلوه کند.در این سدها قشر غیر قابل نفوذ در وسط مقطع و یا متمایل به طرف بالا دست قرار می گیرد.

    3.سدهای خاکی با پرده قابل نفوذ:

         در این نوع سدها جلوگیری از حرکت آب در داخل توده خاکی توسط یک پرده غیر قابل نفوذ تقریبا عمودی انجام می گیرد که در داخل بستر سنگی (بستر غیر قابل نفوذ) جای گرفته است.دو طرف این قشر را یک لایه از مصالح دانه ریز می گذارند که به صورت زه کش کار می کند و لایه های بیرونی را مخلوط (تقریبا مخلوط رودخانه) پوشانده است.طبق نتایج حاصله از تجربیات عملی در مورد این نوع سدها،ضخامت پرده فوق باید دست کم ⅓  ارتفاع آب در دریاچه سد باشد.از این نوع سدها به تعداد زیاد در کشورهای انگلیسی زبان دنیای غرب ساخته شده است.

 

د)مزیت عمده رس و سیلیت چیست؟

         مزیت عمده رس و سیلیت به سایر مواد مصنوعی همان قابلیت تراکم وامکان هم آهنگی آن با بستر طبیعی رودخانه (زمین طبیعی) است که در مورد دیواره های مصنوعی ممکن است با ترک هایی همراه باشد.درصورتی که دیواره از بتن و به ضخامت بیش از حد فوق ساخته شود به آن سد مختاظ نیز می گویند که به ندرت ساخته میشود.

 

ه)طرق کم کردن میزان آب در داخل وزیر سد:

         طرق کم کردن میزان آب در داخل وزیر سد عمدتاً یاد آور میشود:

1-    طرق کم کردن جریان آب در داخل حجم سد:

الف) تعریض سد (ملایم نمودن شیب های دو طرف).

ب) احداث یک قشر غیر قابل نفوذ در ضلع بالا دست.

ج)احداث پرده غیر قابل نفوذ (از چوب،بتن،رس،بنتونیت و یا هر مصالح دیگر)

در داخل حجم سد.

 

2-    طرق کم کردن جریان آب در زیر سد:

الف) احداث بستر غیر قابل نفوذ در بالا دست سد (در تراز کف مخزن).

ب) احداث سپرهای آب بند در زیر شالوده.

ج) احداث سپرهای آب بند تا بستر غیر قابل نفوذ.

 

و) آمار سدهای خاکی که تا به حال خراب شده اند

                                                                                         تعداد    درصد

1-کم بودن ظرفیت طغیانگیر (سرریزی از روی سد خاکی:                    34       38     

2-پدیده PIPING                                                                18    20

3-نفوذ آب از حوالی آبگیر سد                                                  16        18

4-سایر علل                                                                          22       24

                                                                                          90      100

 

مطالبی درباره عملیات خاکی و مصالح آن (تقسم بندی هدیک)

به طور کلی عملیات خاکی (خاک ریزی) در کار های آبی در سه نوع مختلف وجود دارد:

الف) خاکریزی Embankment

ب) پوشش و لایه سازیLining blanket

ج) پر کردن فضای کنده شدهBack fill

 

         در حقیقت از تقسیم بندی دو مطلب مهم است:

1-    مشخص نمودن اصل فنی و موارد استعمال آن ها است.

2-  پرداخت صحیح و به حق هر یک از عملیات در رابطه با کار مزد آن عملیات است.مثلا خاکریزی که با هل دادن انجام گرفته با خاکریزی مصالح منتخب بسیار متفاوت است.دو هدف در اینجا صدق می کند.یکی اینکه باید از مصالح هل داده شده  (از مقطع مجاور) استفاده نمود دیگری اینکه پیمانکار مربوطه چه قیمتی را بابت این نوع عملیات دریافت دارد که با خاکریزی دیگر بسیار متفاوت است.

 

الف)خاکریزی مقطع پروژه (سد):

    خاکریزی در پروژه های سدسازی بسته به اهمیت آن از صورت های زیر انجام می گیرد:

الف) هل دادن مصالح مجاورDumped fill

ب) مصالح منتخبSelected fill

ج) مصالح کوبیده شده با ماشین آلاتEquipment compacted

د) مصالح کوبیده شده در قشرهای معینRolled embankment

ه) مصالح شن ماسه کوبیده شده Tractor compacted embank

و) مخلوط کردن دو یا چند مصالح مختلف با همBlended earth fill

   

ب)پوشش و لایه سازی:

         لایه ها را میتوان بر حسب مصالح و مصرف آن ها به 4 دسته عمده تقسیم کرد:

1.    سنگ لاشه

2.    شن ماسه یا سنگ شکسته

3.    سیلیت و رس

4.    خاک نباتی

 

ج)پرکردن فضاهای کنده شده:

         اگر مقصود پر کردن فضای خالی و مجاور ساختمان های بتنی باشد در این صورت به آن Special compaction (خاک کوبیده شده مخصوص) می نامند چه خاک ریخته شده باید از نوع مشخص بوده و به طور معینی کوبیده شده باشد که عکس العمل خطرناکی برای ساختمان مجاور (دیوار ضامن و یا غیره) به وجود نیاورد.به طور کلی پر کردن فضای خالی و کنده شده خود یک نوع خاک ریزی است منتهی بر حسب حالات مختلف ممکن است شرایط مختلف را ایجاب کند.

         پر کردن فضای خالی را ممکن است شبیه خاکریزی ها و همانطوری که قبلا مشاهده شد به سه طبقه (مصالح منتخب،در قشرهای معین و کوبیده شده با ماشین آلات،تقسیم بندی نمود که عنوان هر یک از عملیات فوق به ترتیب زیر خواهد بود:

1-    پر کردن فضاهای خالی با خاک معمولی

2-     پر کردن فضا های خالی با رس و سیلیت کوبیده شده

3-     پر کردن فضاهای خالی با ماسه کوبیده شده

 

 

.    هدف پروژه سد سازی:

         یک پروژه سد سازی ممکن است برای چند منظور احداث شود که در این صورت به آن طرح یک یا چند منظوره می نامند این منظورها میتوانند:

1)    آبرسانی (آب مصرفی)

2)    آبیاری . کشاورزی

3)    مصارف صنعتی

4)    برق آبی و یا ترکیبی از آن ها باشد.

5)    جلوگیری از خسارت سیل

مانند:

         پروژه های سد سازی در سه فاز و یا مر حله مختلف انجام می گرفته است.مرحله اول شامل مرحله مطالعات و بررسی ها می باشد در این فاز کلیه مطالعات مورد لزوم برای کسب اطلاعات پایه ای به منظور تهیه بهترین طرح ها انجام می گیرد.مقصود از بهترین طرح،طرحی است که به نحو شایسته ای:

1)    از لحاظ فنی

2)    از لحاظ اقتصادی و اجرای

حداکثر کارایی را داشته باشد.فاز دوم فاز تهیه طرح های نهایی است که در این مرحله نقش های فنی و اجرایی تهیه می شود و در مرحله سوم طرح فوق به اجرا در می آید.

 

اما در این قسمت به چند تعریف زیر بنایی از سازه های ساختمانی بر روی آب میپردازیم:

 

بند آب:

رود های ایران غالبا در طول سال کم آب و یا آب ندارند.از این رو گذشته از نهر های آب و روان آبهایی ساخته شد که آب اضافی بهاره در پشت این بند ها جمع شود.با کمک جوی، آب را به کشت زارها رسانید.از جمله اقدامات با اهمیت در گذشته،بند امیر در فارس که توسط عضدالدوله دیلمی در سال 380 قمری ساخته شد و بند آب شاهپور یکم پادشاه ساسانی است که آب کارون را با دو مجرای انحرافی از مسیر اصلی بر میگردانند.

 

آب خروجی از سد:

کل حجم آب خروجی از معابر مختلف خروجی سد (از جمله سرریز،دریچه های تخلیه رسوب،دریچه های آبگیری،زهکش و تبخیر) در مدت یکسال می باشد.

 

2.    انواع سدها و طرز انتخاب آن ها:

سد مخزنی:

سدی است که معمولا در مقیاس بزرگ در مقابل جریان آب برای ذخیره آب به منظور زیر ایجاد می گردد: تامین آب کشاورزی،تامین آب شرب،ایجاد ارتفاع هیدروالتریکی برای تولید نیرو،تامین آب سایر مصارف و کنترل سیل.

         سد مخزنی بزرگ:

         طبق تعریف کمیته ی بین المللی سد های بزرگ،سد هایی که در زمان ساخت (طراحی) ارتفاع آن ها از پایین ترین رقم سطح پی تا سطح پیاده رو یا سواره رو تاج 15 متر یا بیشتر باشد جزو سد های بزرگ طبقه بندی می شوند،به علاوه در صورتی که ارتفاع سد بین 10 الی 15 متر یا بیشتر باشد مشروط بر اینکه حداقل یکی از شرایط ذیل را دارا باشد جزو سد های بزرگ محسوب می شود.

1)    تاجی به طول 500 متر داشته باشد.

2)    ظرفیت مخزن سد حداقل یک میلیون متر مکعب باشد.

3)    ظرفیت تخلیه سیلاب حداقل 2000 متر مکعب در ثانیه باشد.

4)    پی سد با مسائل پیچیده و خاصی مواجه شده باشد.

5)    شکل سد دارای طرحی خاص و غیر عادی باشد.

سد های مخزنی را به طور کلی به 5 دسته مهم و ممتاز تقسیم می کنند.

 

1)    سد های خاکی       Earth-Fill        Dam

2)    سد های وزنی      Gravity        Dam

3)    سد های قوسی      Arch        Dam

4)    سد های سنگی      Rock-Fill        Dam

5)    سد های پایه دار     Buttress        Dam

ü  سد خاکی عمدتا از مواد خاکی تشکیل یافته است.بدیهی است که مواد تشکیل دهنده آن باید طبق مشخصات مخصوصی باشد و فرم مقطع آن بر اساس ضوابط فنی . محاسباتی تعیین شود.

ü  سد وزنی به سدی نامند که از مصالح بنایی از قبیل بتن و مشابه آن تشکیل یافته و تعادل ایستایی آن عمدتا از وزن سد (Gravity) تامین می شود.

ü  سد قوسی به سدی نامند که در پلان بصورت قوس(معمولا دو طرف گیردار) است و تعادل آن عمدتا بر اساس تعادل و مقاومت قوس در مقابل نیروی رانش آب تامین می شود.

ü     سد سنگی نیز مانند سد خاکی عمدتا از مواد سنگی طبقه بندی شده تشکیل یافته است.

ü  سدپایه دار از یک سری دال و یا پوشش نسبتا نازک (مسطح و یا قوسی شکل) که نیروی رانش و تکیه گاه خود را به پایه ها منتقل می کنند تشکیل یافته است.

 

 

 

3.      انتخاب محل و نوع سد:

 

1)    انتخاب سد قوسی:

با مختصر تعریفی که از سد قوسی شد چنین بر میآید که این نوع سد را باید در درٌه های تنگ و بستر سنگی سالم احداث نمود چه پهلو های دو طرف باید قادر به جذب نیروی رانش آب (تکیه گاه قوس دو طرف گیر دار) باشند و دره های بسیار عریض به علت نیروی ناشی از قوس ( بستگی به شعاع انحناء دارد) محل مناسبی برای سد های قوسی نخواهد بود.لذا دو شرط عمده و اساسی یکی تنگ بودن دره و دیگری سالم بودن بستر سنگی دو طرف از شرایط عمده و اساسی احداث سدهای قوسی است.

در سد های قوسی می توان آب طغیانگر را از روی سد به صورت پرش اسکی  Saut D'Ski Ski- Jump عبور داد که خود موجب صرفه جویی زیادی در هزینه( بابت احداث طغیانگیر جدا گانه) می کند.سد قوسی در محل تکیه گاه باید عمود بر خطوط میزان نقشه پیاده شود.

2)    انتخاب سد وزنی:

سد وزنی را در دره های عریض تر (c/h>2.5) احداث می کنند.ابعاد زیاد مقطع سد شالوده مسئله زیر فشار را درحد خطرناک مطرح میکند؛لذاباید امکان این باشد که سد وزنی در پهلو های دو طرف در عمق کافی ( عمق و طول هر دو) در داخل صخره های سنگی جای گیرد تا خطر دور زدن نیروی زیر فشار وجود نداشته باشد.طغیانگیر را در سد های وزنی می توان در طول سد هر جا که مناسب باشد احداث نمود.در حقیقت از طول سد به عنوان طغیانگیر استفاده میشود،در صورتی که در سد های خاکی این مسئله خود مشکلی ایجاد می کند.برق آبی در سد های وزنی به مقدار زیاد و در نمونه های کافی امروزه در دنیا تهیه شده است.سد های وزنی در مناطق زلزله خیز مناسب نیستند.

3)    انتخاب سد پایه دار:

در صورتی که طول سد وزنی زیاد شود آنرا به سد پایه دار به منظور صرفه جویی در حجم عملیات بتن ریزی تبدیل می کنند و به طور خلا صه به تر تیب که دهنه رود خانه در محل احداث سد زیاد می شود واریانتهای سد های قوسی،وزنی،پایه دار،وخاکی مورد بررسی قرار می گیرند.

به دین لحاظ سد پایه دار از سد وزنی سبک تر است ولی محل پایه ها به علت تمرکز عکس العمل ممکن است سنگین تر باشد لذا زیر فشار در سد های پایه دار در صورتی که سد بد روی رادیه ژنرال ساخته شده باشد،می توان خطر مهمی به وجود آورد ولی این خطر را می توان با جدا ساختن شالوده ها (شالوده ها پایه ها از سایر قسمت ها) و یا با گذاردن حوضچه و یا سوراخ های زه گش (Pressure relief drain) بر طرف نمود.

مقاومت سدها در برابر زمین لرزه خوب نیست لذا در این مناطق باید پایه ها را توسط تیر های طولی به هم مرتبط نمود.طغیانگیر را می توان در طول سد جای داد منتها باید آن را در یک طرف ساحل رود خانه و یا سد جای داد.

4)    انتخاب سد خاکی:

با زیاد شدن عرض رودخانه در محل گلو گاه به ترتیب از سد های قوسی به وزنی،از وزنی به پایدار و بالاخره خاکی و سنگی می رسیم،سدهای خاکی معمولا ارزان تر از سد های بتنی تمام می شود و به همین مناسب در جایی که عرض رودخانه (طول سد) زیاد باشد سد های خاکی در شرایط یکسان اقتصادی تر به نظر می رسند.

یکی از شرایط عمده برای احداث سد های خاکی وجود مصالح خاکی مناسب در محل سد است که از اهم این مصالح،مواد غیر نفوذ(رس وسیلت است است،سایر مصالح از قبیل شن و ماسه نیز باید در محل و یا فاصله معقولی از کارگاه وجود داشته باشد.

سد «لار» که از سد های خاکی بزرگ (ایران و دنیا) است در شمال پلور (تهران) واقع است و ارتفاع تاج آن تا کف بستر شالوده  متر می باشد.ضخامت تاج سد 13 متر و ضخامت سد در بستر رودخانه در حدود 700 متر می باشد.

5)    انتخاب سد سنگی:

سد سنگی را می توان در محلی که سنگ مناسب (به وفور) در محل و یا فاصله معقولی از کارگاه باشد احداث نمود کضافا اینکه به علت مقاومت بسیار خوب آن در مقابل زمین لرزه در مناطق زلزله خیز بسیار مناسبند.در صورت وقوع زمین لرزه مواد سنگی فوق بر روی هم می غلتند و ضایعه بزرگی ببار نمی آورند،ولی در سدهای بتنی و حتی خاکی این ضایعه به همین جا خاتمه نمیابد.

سدهای سنگی در ایران به علت وجود مدار زمین لرزه و همچنین مواد سنگی مناسب می توانند مطرح شوند.سد قشلان در کردستان یکی از انواع سدهای سنگی است.

 

4.      طغیانگیر و انواع آن:

همانطور که از ظاهر کلمه بر می آید همان تخلیه کننده دریاچه سد در مواقع اضطراری است بدیهی است که این تخلیه باید تا ارتفاع قابل اطمینانی انجام گیرد که در ضمن رفع خطر سیل گیری قادر به تامین احتیاجات اساسی پروژه سد سازی نیز باشد.طغیانگیر سدها باید قادر به تخلیه خریلن سیلهای استثنایی حوضه آبگیر باشند که آن هم به نوبه خود تابع وسعت حوضه آبگیر،نوع پوشش حوضه،شیب آن مدت زمان بارندگی های متداوم و امکان تمرکز جریان های فوق است.

انواع طغیانگیر عبارتند از:

1)    طغیانگیر سد سر ریز                             Over flow spillway

2)    طغیانگیر نیلو فریMorning Glory spillway             

3)    طغیانگیر لابیرینتLabyrinth spillway                    

4)    طغیانگیر برج آبگیرTower spillway                       

5)    طغیانگیر دریچه ایGate spillway                        

6)    طغیانگیر تونلیTunnel spillway                         

 

 

 

 

 

 

 

 

سد سازی

 

از آنجایی که آب در حیات انسان و تمامی موجودات نقش اساسی داشته و از ارکان حیات محسوب می شود انسان ها از دیر باز به فکر کنترل و استفاده ی بهینه از آن بو ده اند،این واکنش نه در انسان بلکه در حیوانات هم دیده می شود،سگ های آبی برای تامین معاش خود با استفاده از تنه درختان سد سازی می کنند تا نه تنها امرار معاش خود را تامین نموده بلکه یک حاشیه امن جهت محافظت ار خود را نیز فراهم نمایند.

سد سازی انسان ها نیز تقریبا در همین راستا است،یعنی تامین آب شرب،ذخیره برای روزهای خاص،رونق کشاورزی و دامداری،پرورش آبزیان خوراکی نظیر ماهی و میگو،تامین برق،تعدیل آب و هوا،ایجاد مناظر زیبا و در نهایت مکانی برای ورزش و تفریح.

ساخت سدها به محاسبات فیزیکی و زمین شناسی زیادی احتیاج داشته تا پس از احداث در اثر تخریب ناخواسته به تاسیسات انسانی آسیب نرساند.انرژی حاصل از جمع شدن آب به حدی زیاد است که مسئولین تعمیر و نگه داری آن به صورت شیفت های شبانه روزی کار کرده و 24 ساعته تحت کنترل است تا مبادا اتفاق غیر مترقبه ای رخ دهد.این حالت کنترل و تست در کشور هلند که با ساخت سد ها بر وسعت خاک خود افزوده اند در جهان بیش از دیگر کشورها است.جالب است بدانید از دیر باز ساخت سدها سنگین ترین هزینه های بیمه را در بر داشته است. این سازه ها دارای بیمه مهندسی هستند و این نوع بیمه، بیمه ای است که خسارات وارده در هنگام عملیات نصب،مقاطعه کاری و...را بر اساس شرایط قرار داد جبران می کند.

انرژی برق آبی یکی از سالم ترین انواع تولید انرژی است که هم ارزانتر از انرژی های فسیلی است و هم اثرات آلودگی زیست محیطی ندارد،در کشور ما برای اولین بار این نوع انرژی در « سد دز » در استان خوزستان صورت گرفت.انرژی برق تولیدی مولد های آبی پس از ورود به پست های فشار قوی توسط خطوط انتقال نیرو به مناطق مورد نظر منتقل می شود،این خطوط انتقال برق را با ولتاژ230،132،63 و 400 کیلووات از خود عبور می دهد.